Rodzaje strof

Christine

Rodzaje strof

Wyróżniamy następujące rodzaje strof:

a) dystych (dwuwiersz) - strofa dwuwersowa (w poezji polskiej pojawia się w XVI w.; potem często odnajdujemy ją w poezji Bolesława Leśmiana, zob. np. wiersze "Zmory wiosenne", "Ballada o dumnym rycerzu").

b) tercyna - strofa trójwersowa z rymem okalającym. Środkowy wers pierwszej strofy rymuje się z pierwszym i trzecim wersem strofy następnej (wykształciła się w poezji włoskiej, użył jej np. Dante w "Boskiej Komedii", występuje też u Kochanowskiego, Słowackiego, Asnyka, Tetmajera, Staffa).

c) czterowiersz - strofa czterowersowa, występuje w różnych odmianach. Na przykład tzw. strofa saficka składa się z trzech wersów 11-zgłoskowych i jednego 5-zgłoskowego. Jej nazwa pochodzi od imienia poetki greckiej Safony, która podobno użyła jej jako pierwsza w utworze "Hymn o Afrodycie" (później posługiwał się nią również Horacy; w poezji polskiej pojawiła się w XVI w.). Z kolei tzw. strofa alcejska złożona jest z dwóch wersów 11-zgłoskowych, jednego 9- i jednego 10-zgłoskowego. Wprowadzona została przez greckiego poetę Alkajosa, stosował ją również w swych "Pieśniach" Horacy.

d) sekstyna (sestyna) - strofa sześciowersowa o układzie rymów ababcc, najczęściej jedenastozgłoskowa; wykształciła się w średniowiecznej poezji francuskiej, do poezji polskiej wprowadził ją Kochanowski (np. w "Psałterzu"), upowszechniła się zaś w epoce oświecenia. W romantyzmie stosował ją Słowacki. Występuje przede wszystkim w liryce refleksyjnej, uroczystej.

e) oktawa - strofa ośmiowersowa (układ rymów: abababcc), przeważnie jedenastozgłoskowa. Użył jej Słowacki w "Beniowskim". Występuje głównie w wierszowanych gatunkach epickich. Jej odmianą jest oktostych - od oktawy różni się układem rymów (aabbccdd).

Uwaga! By można było mówić o wierszu o budowie stroficznej, musi on składać się przynajmniej z dwóch strof.

Najczęściej spotykane strofy w poezji polskiej to: tercyna, czterowiersz, sekstyna i oktawa.

Niektóre gatunki charakteryzują się stałym układem strof, np. klasyczny sonet włoski ma czternaście wersów i jest zbudowany z dwóch zwrotek czterowersowych oraz dwóch tercyn.

Sonet francuski zaś składa się z czterech strof czterowersowych i zakończony jest dystychem.

Strofoid - strofa nieregularna